بهترین مرکز گفتار درمانی در کرج:سیب‌زمینی
سیب‌زمینی گیاهی است از تیرهٔ سیب‌زمینیان که دارای برگ‌های مرکب و بریده و گل‌های سفید یا بنفش است.*[۱] میوهٔ آن کوچک، کروی، قرمز، سته و سمی است؛ ولی دارای ساقه‌های زیرزمینی خوراکی است که حاوی اندوختهٔ نشاستهٔ فراوان است گلهایش پنج قسمتی (۵ گلبرگ بهم چسبیده و ۵ کاسبرگ بهم چسبیده‌است). تعداد پرچمها نیز ۵ است که بهم متصل شده و یک لولهٔ بساکی را ساخته‌اند و مادگی از وسط آن خارج شده‌است. این گیاه دارای رقمهای مختلف است که آن‌ها را به زودرس، دیررس و میانه‌رس تقسیم می‌کند و برحسب استفاده این گیاه به سیب‌زمینی خوراکی، علوفه‌ای و صنعتی (جهت استفاده الکل یا نشاسته یا قند) تقسیم می‌شود.
در حال حاضر هر ساله در حدود ۳۳۰ میلیون تن سیب‌زمینی در سراسر جهان تولید می‌شود. چین، هند و روسیه بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سیب‌زمینی هستند.
محتویات
۱ گیاه‌شناسی
۲ تاریخچه
۳ خواص غذائی و داروئی
۴ خواص سیب زمینی برای سلامتی
۴.۱ خواص سیب زمینی برای تقویت حافظه
۴.۲ سیب زمینی و کاهش اشتها
۴.۳ خواص سیب زمینی در کاهش خستگی
۴.۴ خواص سیب زمینی برای کاهش فشار خون
۴.۵ خواص سیب زمینی در کاهش استرس
۴.۶ کاهش درد نقرس به وسیله سیب زمینی
۴.۷ سیب زمینی برای تسکین محل سوختگی
۴.۸ خواص سیب زمینی برای کودکان
۴.۹ زنان باردار زیاد سیب زمینی نخورند
۵ خواص سیب زمینی برای پوست و مو
۵.۱ سیب زمینی برای درمان ریزش مو
۵.۲ خواص سیب زمینی برای از روشنی پوست
۵.۳ ماسک سیب زمینی برای چین و چروک دور چشم و صورت
۵.۴ ماسک پاک‌کننده صورت با سیب زمینی
۵.۵ ماسک سیب زمینی برای از بین بردن لکه‌های صورت
۵.۶ ماسک صورت سیب زمینی برای جوش و آکنه
۶ احتیاط
۷ پانویس
۸ منابع
۹ جستارهای وابسته
گیاه‌شناسی
سیب‌زمینی با نام علمی سولانوم تیوبروزوم از نظر گیاه‌شناسی به خانواده سولاناسه تعلق دارد که در این خانواده، گیاهان مهم دیگری نظیر گوجه‌فرنگی، بادنجان و فلفل نیز وجود دارند. بر اساس مطالعات انجام شده گونه‌های مختلف سیب‌زمینی از شیلی تا جنوب ایالات متحده و از سطح دریا تا ارتفاع ۴۸۰۰ متری پراکنده شده‌اند اما در این‌گونه‌ها از نظر مورفولوژیکی یا به عبارت دیگر تیپ گیاه، برگ، گل وغیره تنوع زیادی مشاهده می‌شود. در سیب‌زمینی تعداد کروموزوم پایه درجنس سولانوم، دوازده می‌باشد. سیب‌زمینی گیاهی علفی و چندساله است، اما در کشاورزی به عنوان یک گیاه یک‌ساله مورد کشت و کار قرار می‌گیرد. این گیاه معمولاً از طریق غده‌های بذری تکثیر می‌شود و از جوانه‌های روی غده بذری انشعابات و اندام‌های هوایی ایجاد می‌شود و ریشه‌ها از پرایموردیای روی جوانه‌ها بوجود می‌آیند. روی این انشعابات و اندام‌های هوایی، ساقه، شاخ و برگ، استولون، ریشه، گل آذین و نیز نسل بعدی غده‌ها شکل می‌گیرد. البته سیب‌زمینی از طریق کشت سلول، مریستم، بافت، جوانه، اجزای غده، بذر حقیقی، برگ یا برش‌های ساقه نیز ممکن است تکثیر شود.[۱]
تاریخچه
دانشمندان آمریکایی به این نتیجه رسیده‌اند که سرمنشأ کلیه انواع سیب زمینی‌های امروزی را می‌توان به یک گیاه واحد که بیش از هفت هزار سال قبل در پرو کشت شد ردگیری کرد.*[۲]
سیب زمینی در حوالی سال ۱۵۷۰ توسط فاتحان اسپانیایی از آمریکای جنوبی به آن کشور منتقل شد و کشت آن در سراسر اروپا رواج یافت. سیب زمینی بعداً توسط مستعمره نشین‌های بریتانیایی به آمریکای شمالی منتقل شد.
سیب زمینی نخستین بار توسط سرجان ملکم در اواسط پادشاهی فتحعلی‌شاه قاجار به ایران آورده شده‌است، برای همین در ابتدا به آن «آلوی مَلکَم» می‌گفتند. نخستین جایی که در ایران سیب زمینی کاشته شد، روستای پشند در استان البرز بوده‌است.[۲] به همین دلیل همچنان سیب زمینی پشندی در ایران معروف است.
خواص غذائی و داروئی
سیب زمینی سرشار از بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین آ) است که وقتی پخته می‌شود به آسانی جذب می‌شود. ساقه و برگ‌های سیب زمینی حاوی سمی بنام سولانین است، بنابراین نباید آن را مصرف کرد.
مهم‌ترین ماده اصلی موجود در سیب زمینی نشاسته‌است که معمولاً ۹ تا ۲۵ درصد آن را تشکیل می‌دهد، از این رو برای تأمین انرژی ماده مفیدی است که نسبت به غلات کمتر تحت تأثیر آفات قرار می‌گیرد و پرورش آن آسان‌تر است.
سیب زمینی تقویت‌کننده قلب، محکم‌کننده لثه، مسکن درد و زخم معده است. سیب زمینی در بین سبزیجات حاوی ویتامین ث بالایی است و برای تأمین ویتامین ث مورد نیاز برای جلوگیری از خون‌ریزی لثه مفید است، ولی نکته بسیار مهم این است که در اثر ماندن در انبار و پخت نامناسب مقدار زیادی از ویتامین ث آن به هدر می‌رود. سیب زمینی علاوه بر ویتامین ث حاوی مواد مفید دیگری مثل پتاسیم، فسفر، آهن و منیزیم است.
سیب زمینی حاوی مقدار زیادی ویتامین ب۶ است. یک فنجان سیب زمینی پخته ۲۱ درصد ب۶ مورد نیاز روزانه شما را تأمین می‌کند. می‌دانید که بسیاری از آنزیم‌های بدن خصوصاً آنهایی که در تبدیلات پروتئینی درگیر هستند به ب۶ محتاج هستند، در نتیجه برای تولید سلول‌های جدید احتیاج به ب۶ داریم. ب۶ برای ورزشکاران بسیار حیاتی است و به آمادگی و بازسازی بدنشان کمک می‌کند. پس بهتر است حتماً در رژیمشان از آن استفاده کنند. ب۶ در جلوگیری از سرطان نیز مفید است. پس بهتر است بزرگسالان و افراد مسن حداقل هفته‌ای یک بار سیب زمینی را جایگزین دیگر مواد نشاسته‌ای کنند.
سیب زمینی به خصوص تازه و پوست نکنده آن حاوی مقادیری پروتئین و ویتامین به خصوص ویتامین ث است. سیب زمینی اگر برای مدتی طولانی انبار شده یا برای مصرف پوست کنده شده باشد تا حدودی خواص غذایی خود را از دست می‌دهد. با این حال سیب زمینی سرخ کرده همچنان حاوی پتاسیم و ویتامین ث است. ویتامین ث یک آنتی‌اکسیدان است و به تولید پروتئینی به نام «کلاژن» که تشکیل دهنده استخوان، غضروف مفاصل، عضلات و رگ‌های خونی است کمک می‌کند. سیب زمینی مهم‌تر از هر چیز منبع نشاسته (کربوهیدرات) و همچنین مقداری مواد معدنی مانند پتاسیم و کلسیم است.
سایر خواص سیب زمینی:
سیب زمینی ادرار را زیاد می‌کند، در نتیجه برای کلیه و مثانه مفید است.
سیب زمینی حاوی آنزیم‌هایی است که برای التیام زخم‌های معده بسیار مفید است و برای تسکین مواضع متورم خارجی، پخته آن را گرم بر روی محل آسیب دیده می‌گذارند که موجب التیام خواهد شد.
ضماد خام آن را روی محل سوختگی و پلک ورم کرده می‌گذارند (البته باید کاملاً استریل باشد) و بسیار تسکین دهنده‌است.
خواص سیب زمینی برای سلامتی
خواص سیب زمینی برای تقویت حافظه
مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد که خوردن کربوهیدرات‌های ساده مانند سیب زمینی پخته، موجب تقویت حافظه می‌شود و این اثر نیم ساعت پس از صرف کربوهیدرات کاملاً مشهود است. به اعتقاد محققان، در کربوهیدرات‌ها موادی وجود دارد که موجب می‌شود امواجی که به مغز فرستاده می‌شوند، تقویت شده و به این ترتیب بازده حافظه بیشتر شود.
سیب زمینی و کاهش اشتها
سیب زمینی هم‌زمان دارای قندهای دیرجذب و فیبر است و به این دلیل یکی از مهم‌ترین غذاهای سیرکننده است. همچنین سیب زمینی تقریباً بدون چربی بوده و در مقایسه با دیگر غذاهای دارای کربوهیدرات بالا، بسیار سیرکننده است. سیب زمینی از نوع خاصی نشاسته تشکیل شده که در برابر آنزیم‌های گوارشی مقاومت می‌کند. به این دلیل، هضم سیب زمینی سخت‌تر از سایر کربوهیدرات هاست. این امر، منجر به سرکوب اشتها شده و احساس گرسنگی را کاهش می‌دهد. خوردن سیب زمینی تا حدود ۴ ساعت می‌تواند در انسان احساس سیری ایجاد کنند. از سوی دیگر فیبرهای موجود در سیب زمینی در معده حجیم شده و جای زیادی می‌گیرند و این امر میل به خوردن و احساس گرسنگی را کاهش می‌دهد. اگر می‌خواهید لاغر شوید سیب زمینی را به صورت آبپز، بخارپز یا تنوری بخورید، چرا که سیب زمینی پخته شده نسبت به سیب زمینی سرخ شده کالری بسیار کمتری دارد به‌طوری‌که در هر ۱۰۰ گرم سیب زمینی پخته شده ۸۵ کالری وجود دارد و حال آنکه سیب زمینی سرخ شده حاوی ۴۰۵ کالری می‌باشد.
خواص سیب زمینی در کاهش خستگی
اگر زیاد احساس خستگی می‌کنید و به خستگی می‌توانید خود را از رختخواب جدا کنید، برای رفع این مشکل می‌توانید از سیب زمینی استفاده کنید، سیب زمینی دارای مقدار قابل پتاسیم بوده و در مصرف آن رفع و کاهش احساس خستگی مؤثر است. بدن انسان برای فعال‌سازی محرک‌های عصبی به حرکت در آورنده عضلات، به پتاسیم نیاز دارد. برای این منظور، سیب زمینی را با پوست حلقه حلقه کنید و داخل آب بیندازید. اجازه دهید یک شب تمام بماند. صبح از این محلول تقویت‌کننده و تونیک طبیعی میل کنید.
خواص سیب زمینی برای کاهش فشار خون
مصرف منظم سیب زمینی می‌تواند در باعث کاهش فشار خون شود. مطالعه‌ای بر روی ۱۸ فرد مبتلا به فشار خون بالا که به اضافه وزن نیز دچار بودند، انجام شد. میزان بیشینه و کمینه فشارخون این افراد به‌طور منظم مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از مصرف سیب زمینی، میانگین فشارخون کمینه ۴٫۳ درصد و فشار خون بیشینه ۳٫۵ درصد کاهش یافت، در حالی که وزن افراد ثابت مانده و بر اثر خوردن سیب زمینی چاق تر نشدند. برای انجام این تحقیق از سیب زمینی پخته شده در فرو بدون روغن استفاده شد. نکته مهم در این مطالعه این بود که در سیب زمینی سرخ شده و چیپس به دلیل این که با حرارت بالا و روغن زیاد آماده می‌شوند، بسیاری از ترکیبات مفید تخریب شده و تنها نشاسته، چربی و برخی از مواد معدنی باقی می‌مانند. استفاده از روش بخارپز و همچنین پختن سیب زمینی در فر، بهترین روش برای طبخ آن بوده و مواد مغذی آن را حفظ می‌نماید.
خواص سیب زمینی در کاهش استرس
سیب زمینی سرشار از ویتامین B6 می‌باشد. ویتامین B6، در بازسازی سلولی نقش داشته و در کاهش و رفع استرس و اضطراب بسیار مؤثر است. با خوردن سیب زمینی در بدن هورمون آدرنالین تولید می‌شود که به مغز انسان در برخورد با مقابل استرس و عوامل عصبی کمک می‌کند. توجه داشته باشید که سیب زمینی تنها وقتی مفید است که به شیوه صحیحی طبخ شود، در غیر این صورت ویتامین‌ها و مواد مغذی آن در حین فرایند طبخ از بین می‌رود. همان گونه که در بخش‌های دیگر این مقاله توضیح داده شده‌است، بهترین روش آماده‌سازی و طبخ سیب زمینی، بخارپز کردن یا پختن آن در فر می‌باشد، و برای استفاده از مواد مغذی فراوان سیب زمینی نباید آن را سرخ نمود.
کاهش درد نقرس به وسیله سیب زمینی
حملات نقرس خطرناک است. خوشبختانه آب سیب زمینی آبپز شده در تسکین درد نقرس مؤثر است. برای این منظور داخل یک و نیم لیتر آب، چهار عدد سیب زمینی بجوشانید. زمانی که سیب زمینی‌ها به‌طور کامل پخته شدند آب آن را صاف کرده و داخل یک شیشه بریزید. در طول روز چند مرتبه از این آب بنوشید. اگر علائم مشکل رفع نشد به پزشک مراجعه کنید.
سیب زمینی برای تسکین محل سوختگی
در صورت بروز سوختگی‌های موضعی، برای تسکین درد و کمک به بهبودی پوست تان، به جای استفاده از پماد سوختگی می‌توانید از سیب زمینی استفاده کنید. سیب زمینی دارای خاصیت تسکین دهندگی است و استفاده از آن می‌تواند باعث تسکین سوختگی‌های سطحی می‌گردد. یک عدد سیب زمینی خام را نصف کنید و روی سوختگی بگذارید. هر بار یک قسمت از سیب زمینی را به آرامی روی جای سوختگی بمالید. در نهایت هم یک پارچهٔ سبک مرطوب و تمیز روی سوختگی بگذارید.
خواص سیب زمینی برای کودکان
می‌توانید از تمام سبزیجات از جمله سیب در رژیم غذایی کودکان یک تا سه ساله استفاده کنید. در واقع سبزیجات دارای مقدار قابل توجهی پتاسیم و فیبر می‌باشند. با خوردن سیب زمینی، تا ۸ درصد از نیاز روزانه کودک به فیبر تأمین می‌شود که نقش مهمی در رشد، نمو و سلامت کلی کودک دارد. نتایج تحقیقی که در این زمینه صورت گرفته نشان می‌دهد که کودکان یک تا سه ساله تنها ۶۷ درصد از پتاسیم مورد نیاز و ۵۵ درصد از فیبر مورد نیازشان را مصرف می‌کنند. همچنین این مطالعه نشان می‌دهد معمولاً کودکان مقطع ابتدایی، اکثر سبزیجات موجود در وعده ناهارشان را مصرف نمی‌کنند. بنابراین تأمین این کمبود پتاسیم و فیبر در غذای کودک می‌توانید از سیب زمینی بهره بگیرید.
زنان باردار زیاد سیب زمینی نخورند
داشنمندان معتقدند زنانی که قبل از بارداری سیب زمینی زیاد مصرف می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به دیابت دوران بارداری قرار دارند. نتایج این پژو هش نشان می‌دهد که خطر ابتلا به دیابت بارداری در زنانی که قبل از بارداری به‌طور منظم بین ۲ تا ۴ فنجان سیب زمینی در هفته مصرف می‌کنند، تا ۷۲ درصد افزایش می‌یابد.
خواص سیب زمینی برای پوست و مو
سیب زمینی برای درمان ریزش مو
عصارهٔ سیب زمینی، یک درمان مؤثر برای آلوپسیا یا ریزش موی سر و بدن است. سیب زمینی منبعی از ویتامین‌های C, B و A بوده و از موهای شما در برابر شکنندگی و آسیب محافظت می‌کند. برای درمان ریزش مو با استفاده از سیب زمینی، ۲ تا ۳ سیب زمینی بزرگ را پوست بگیرید و رنده کنید. سیب زمینی‌های رنده شده را در یک پارچهٔ کتان جمع کنید و دو طرف آن را ببندید. پارچهٔ کتان را روی موهای کم پشت مالش دهید و بگذارید حداقل بمدت ۱۵ دقیقه روی سرتان بماند و سپس با یک شامپوی سرشار از مواد مغذی، سرتان را بشویید. همچنین می‌توانید سیب زمینی‌های رنده شده را با زردهٔ تخم مرغ و عسل در یک کاسه مخلوط کنید و این ماسک را مستقیماً روی پوست سر خشک بمالید.
خواص سیب زمینی برای از روشنی پوست
آب سیب زمینی را با آب لیمو به مقادیر مساوی مخلوط کنید. این مخلوط را روی نقاط تیره شده پوست قرار دهید، اگر این روش را به‌طور مرتب انجام دهید نقاط تیره شده پوست به صورت چشمگیری روشن خواهد شد. البته برای اینکه نتیجه مطلوب حاصل شود، لازم است که این کار به صورت مرتب انجام شود. سیب زمینی همراه با آب لیمو که خصوصیات مشابهی دارد می‌تواند به صورت طبیعی پوست تیره را روشن کند.
ماسک سیب زمینی برای چین و چروک دور چشم و صورت
بالا رفتن سن یک فرایند طبیعی است که می‌تواند مشکلاتی از قبیل خطوط روی پوست، خشکی و چین و چروک پوست را به همراه داشته باشد. برای پیشگیری و مقابله با آثار ناخوشایند افزایش سن در زیبایی و چهره خود، می‌توانید از انواع ماسک‌های سیب زمینی استفاده کنید. آب سیب زمینی می‌تواند به عنوان یک ناجی برای از بین بردن علائم افزایش سن کمک کند. مقداری آب سیب زمینی و کشک را باهم مخلوط کنید توجه داشته باشید که نسبت کشک و سیب زمینی باید به یک اندازه باشد. سپس یک قاشق غذاخوری روغن زیتون را به مخلوط سیب زمینی و کشک اضافه کنید و این ماسک را بر اطراف چشم و پوست صورت خود بزنید و بعد از ۲۰ دقیقه پوست صورت خود را بشویید. این ماسک صورت سیب زمینی باعث از بین رفتن و کاهش چین و چروک صورت می‌شود و پوست را مرطوب و شاداب می‌کند، به علاوه روغن زیتون استفاده شده در این ماسک سبب از بین رفتن چین و چروک دور چشم می‌شود.
ماسک پاک‌کننده صورت با سیب زمینی
ابتدا سیب زمینی را رنده کنید و حدود پنج قاشق غذاخوری از آب آن را گرفته در ظرفی بریزید و آن را با یک قاشق غذاخوری جوش شیرین مخلوط کنید و این مخلوط را به مدت ۲۰ دقیقه بر روی پوست صورت خود قرار دهید. با استفاده مرتب از این ماسک منافذ پوست شما به خوبی تمیز می‌شوند و این ماسک یک نوع ماسک پاک‌کننده طبیعی پوست صورت می‌باشد.
ماسک سیب زمینی برای از بین بردن لکه‌های صورت
ابتدا یک عدد سیب زمینی را رنده کنید سپس مقداری گلاب به سیب زمینی اضافه کنید و گلاب و سیب زمینی را به خوبی با هم مخلوط کنید تا به صورت خمیر مانند در آید. اگر شما دارای پوست چرب هستید چند قطره آب لیمو به مخلوط سیب زمینی و گلاب اضافه کنید و اگر دارای پوست خشک هستید مقداری عسل به مخلوط سیب زمینی و گلاب اضافه کنید. ماسک سیب زمینی و گلاب را بر روی پوست تمیز صورت خود به مدت ۱۵ دقیقه قرار دهید. با استفاده منظم از این ماسک لکه‌های تیره پوست شما از بین می‌روند و پوست سفید و روشنی خواهید داشت.
ماسک صورت سیب زمینی برای جوش و آکنه
آخرین مورد از خواص سیب زمینی که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت، تأثیر ماسک سیب زمینی برای رفع جوش و آکنه می‌باشد. ابتدا ۲ عدد سیب زمینی را آبپز کنید. سپس پوست آن‌ها را بکنید و با کمک گوشت کوب سیب زمینی‌ها را بکوبید. در مرحله بعد یک قاشق چای خوری آبلیمو و یک قاشق غذاخوری روغن زیتون به سیب زمینی‌های له شده اضافه کنید و این مواد را به خوبی با یکدیگر مخلوط نمایید در مرحله آخر چهار قاشق غذاخوری شیر را به مخلوط تهیه شده اضافه نمایید و همه مواد را به خوبی با هم مخلوط کنید. سپس ماسک را بر روی پوست تمیز صورت خود بمالید و بعد از ۱۵ دقیقه صورت تان را با آب ولرم بشویید. این ماسک خشکی پوست صورت شما و جوش‌های صورت را از بین می‌برد.
