کاربرد اصلی “پرومتازین” برای درمان سرگیجه و آلرژی می باشد. همچنین در درمان اضطراب ، به عنوان آرام بخش قبل از بیهوشی عمومی ، بیماری مسافرت و کنترل تهوع حتی در زنان حامله نیزاستفاده می گردد.
ث) به عنوان تسکیل بخش یا داروی کمکی ضد دردهای متداول، قبل یا بعد از اعمال جراحی.
تاثیرات پرومتازین بر بدن
موارد منع و مقدار مصرف
الف) بیماری مسافرت
بزرگسالان:از راه خوراکی مقدار 25 میلی گرم دو بار در روز مصرف می شود. اولین دوز نیم تا یک ساعت قبل از مسافرت مصرف می شود.
کودکان:از راه خوراکی مقدار 25-5/12 میلی گرم دو بار در روز مصرف می شود.
ب) تهوع و استفراغ
بزرگسالان:از راه خوراکی یا تزریق عضلانی، مقدار 25-5/12 میلی گرم هر 6-4 ساعت بر حسب نیاز، مصرف می شود.
کودکان:از راه خوراکی 25-5/12 میلی گرم بر حسب نیاز هر 6-4 ساعت یا از راه تزریق عضلانی mg5/12-25/6 بر حسب نیاز هر 6-4 ساعت مصرف می شود.
پ) رینیت، نشانه های آلرژی
بزرگسالان:از راه خوراکی مقدار 5/12 میلی گرم چهار بار در روز یا 25 میلی گرم هنگام خواب مصرف می شود.
کودکان:از راه خوراکی، مقدار 5/12 – 25/6 میلی گرم سه بار در روز، یا 25 میلی گرم به هنگام خواب مصرف می شود.
ت) به عنوان تسکین بخش
بزرگسالان:از راه خوراکی یا تزریق عضلانی، مقدار 50-25 میلی گرم به هنگام خواب مصرف می شود.
کودکان:از راه خوراکی یا تزریق عضلانی، 25-5/12 میلی گرم به هنگام خواب مصرف می شود.
ث) به عنوان تسکیل بخش یا داروی کمکی ضد دردهای متداول، قبل یا بعد از اعمال جراحی.
بزرگسالان:از راه خوراکی یا تزریق عضلانی مقدار 50-25 میلی گرم مصرف می شود.
کودکان بزرگتر از 2 سال:برای مصرف پیش از جراحی، مقدار mg/kg1/1 از راه خوراکی یا عضلانی همراه با دوز کمی از یک اوپیوئید یا باربیتورات و یک داروی شبه آتروپین مصرف می شود. برای مصرف پس از جراحی، از راه خوراکی مقدار mg25-5/12 مصرف می شود. برای کاهش اضطراب و ایجاد خواب در شب قبل از جراحی mg 25-5/12 خوراکی تجویز می شود.
دوز معمول در بزرگسالان:
– واکنشهای حساسیتی تیپ I:25 میلی گرم داخل عضلانی و یا وریدی تزریق می گردد و در صورت لزوم پس از 2 ساعت تکرار می گردد.
– سداتیو و خواب آور:50-25 میلی گرم داخل عضلانی و یا وریدی موقع خواب و یا قبل و بعد از عمل جراحی به همراه دوز ضعیفی از یک داروی خواب آور و یا داروی آنتی کولینرژیک تزریق می گردد.
– خواب آور در زمان زایمان :50 میلی گرم از پرومتازین باعث ایجاد آرامش و کم شدن هشیاری می گردد و پس از زایمان 75-25 میلی گرم پرومتازین به همراه دوز پایین از یک ضد درد مخدر بکار می رود و هر 4 ساعت تکرار می گردد.
حداکثر دوز مجاز برای بزرگسالان روزانه 150 میلی گرم می باشد.افراد مسن ممکن است نسبت به دوز تجویز شده برای بزرگسالان حساس باشند، لذا کاهش دوز در مورد آنها می بایست صورت گیرد.
دوز معمول در کودکان:
مصرف این دارو در کودکان زیر 2 سال ممنوع است.مصرف در کودکان بالای 12 سال مانند بزرگسالان و در کودکان 2 تا 12 سال بصورت زیر می باشد:(مقدار مصرف نباید از نصف دوز بزرگسالان تجاوز کند)
– واکنشهای حساسیتی تیپ I:125 میکروگرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن بصورت عضلانی هر 4 تا 6 ساعت و یا 500 میکروگرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن موقع خواب و یا 25/6 تا 5/12 میلی گرم سه بار در روز و یا 25 میلی گرم موقع خواب.
-ضد تهوع:500-250 میکروگرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن تزریق عضلانی یا 25-5/12 میلی گرم هر 6-4 ساعت.
– سداتیو و خواب آور:5000 میکروگرم تا 1 میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن داخل عضله و در صورت نیاز 25-5/12 میلی گرم.بعنوان سداتیو قبل از عمل جراحی، دوز mg/kg 1/1 به همراه دوز مساوی از مپریدین و یک دوز مناسب از داروی آنتی کولینرژیک تجویز می گردد.دوز تجویزی بعنوان سداتیو پس از عمل جراحی 25-5/12 میلی گرم است.
مکانیسم اثر پرومتازین
تصور می شود که این دارو به طور غیر مستقیم باعث کاهش تحریک سیستم مشبک تنه مغزی می گردد. همچنین از طریق رقابت با هیستامین برای اتصال به گیرنده H1 در سلول هدف، از واکنشهایی که تنها با واسطه هیستامین بروز می کند ، جلوگیری می نماید، ولی در صورت بروز آنها را از بین نمی برد.این دارو احتمالا با مهار گیرنده های شیمیایی در بصل النخاع (CTZ) اثر ضد استفراغ و ضد سرگیجه خود را اعمال می کند.
فارماکوکینتیک پرومتازین
پرومتازین به خوبی از راه خوراکی و از محل تزریق جذب می شود. متابولیسم آن کبدی است . شروع اثر این دارو از راه خوراکی 60-15 دقیقه و از راه تزریق عضلانی تقریبا 20 دقیقه و از راه وریدی حدود 5-3 دقیقه بعد از مصرف می باشد. طول مدت اثر تسکین بخشی آن حدود 8-2 ساعت و طول مدت اثر ضد هیستامین آن 12-6 ساعت است. این دارو به آهستگی از راه کلیه و مدفوع و عمدتاً به صورت متابولیت های غیرفعال دفع می شود.
تداخل دارویی
پرومتازین نباید با اپی نفرین به طور همزمان مصرف شود، زیرا ممکن است موجب انسداد نسبی آدرنرژیک شده و کمی فشار خون را تشدید کند.
در صورت مصرف همزمان با مهار کننده های MAO، این داروها با دتوکسیفیه شدن ضد هیستامینها و فنوتیازینها تداخل کرده و در نتیجه اثرات ضد کولینرژیک و تسکین بخش این داروها را طولانی و تشدید می کند.
در صورت مصرف همزمان با سایر ضد هیستامینها یا داروهای مضعف CNS، مانند الکل، باربیتوراتها، آرام بخشها، داروهای خواب آور و ضد اضطراب، ممکن است اثرات اضافی مضعف CNS بروز کند.
پرومتازین ممکن است اثرات ضد پارکینسونی لوودوپا را کاهش دهد.
فراموش کردن دوز مصرفی:
به محض یادآوری، دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان مصرف نوبت بعدی دارو هستید، دوز فراموش شده را مصرف نکنید و طبق برنامه مصرفتان، نوبت بعدی را مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده، مقدار بیشتری دارو مصرف نکنید.
مسمومیت با دوزهای بیش از اندازه:
در صورت مصرف بیش از اندازه دارو، سریعا با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
خواب آلودگی، گیجی، خشکی دهان، گشاد شدن مردمک چشم ها، گر گرفتگی، تهوع، استفراغ، تنفس سطحی و ضعف و بیحالی از نشانه های مصرف دوزهای بیش از اندازه می باشد.
موارد منع مصرف پرومتازین (Promethazine)
حساسیت مفرط شناخته شده نسبت به پرومتازین یا سایر ضد هیستامینها یا فنوتیازینها، کودکان دهیدراته یا شدیداً بد حال (خطر بروز انواع دیستونی افزایش می یابد)، صرع (ممکن است اختلالات تشنجی را تشدید کند)، کودکان زیر 2 سال، انسداد روده ای، هایپر پلازی پروستات، انسداد گردن مثانه، تضعیف CNS، زخم گوارشی که باعث تنگی شده است، نوزادان، شیرخواران نارس، دوران شیردهی.
موارد احتیاط:بیماری قلبی – عروقی، اختلالات حاد یا مزمن تنفسی (بخصوص در کودکان) (ممکن است رفلکس سرفه را کاهش دهد)، اختلال عملکرد کبدی، کودکان دارای سابقه آپنه در هنگام خواب یا سابقه فامیلی سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار، آسم، زخم گوارشی.
* مصرف این دارو در دوران بارداری بدون مشکل می باشد ولی بهتر است با نظر پزشک باشد .
* مصرف این دارو در دوران شیردهی باید با نظر پزشک باشد .
مصرف شربت پرومتازین در نوزادان
فرآورده های دارویی حاوی پرومتازین هیدروکلراید نباید در کودکان با سن کمتر از 2 سال مصرف شوند زیرا احتمال دپرسیون تنفسی کشنده در اثر مصرف داروی مذکور در این گروه سنی وجوددارد . منع مصرف پرومتازین در کودکان با سن کمتر از 2سال شامل تمام اشکال دارویی این فرآورده از جمله شربت و فرم تزریقی می گردد . درکودکان با سن 2 سال یا بیشتر نیز احتیاط لازم هنگام تجویز این فرآورده باید صورت پذیرد .
مواردی از دپرسیون تنفسی و مرگ ناشی از مصرف پرومتازین در کودکان زیر 2 سال به سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA ) گزارش شده است .
پرومتازین در بچه های زیر 2 سال گاهی با سندرم مرگ ناگهانی شیر خوار و آپنه زمان خواب همراه است. بنابراین مصرف آن در شیردهی توصیه نمی شود. مطالعات کافی در مورد آثار این دارو بر روی حاملگی انسان انجام نشده است. با این حال مصرف آن طی 2 هفته قبل از زایمان ممکن است منجر به تجمع پلاکتی در نوزاد شود.بر این اساس این سازمان طی اطلاعیه ای در تاریخ 25 آوریل 2006 میلادی نسبت به منع مصرف این فرآورده در کودکان زیر 2 سال به افراد شاغل در حرف پزشکی و عموم مردم هشدار داده است . همچنین این سازمان تاکید نموده است که والدین و پرستاران اطفال نباید بدون تجویز پزشک نسبت به مصرف پرومتازین حتی در کودکان با دو سال سن یا بیشتر اقدام نمایند .
عوارض جانبی:
اگر هریک از نشانه های حساسیت دارویی در شما ظاهر شد، سریعا با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. نشانه های حساسیت دارویی عبارتند از:کهیر، مشکلات تنفسی، تورم صورت، لبها، زبان وگلو. در صورت بروز هریک از علائم و نشانه های زیر سریعا با پزشک معالجتان مشورت کنید:
انقباض و پرش عضلات و یا حرکات غیرقابل کنترل چشم ها، لبها، زبان، صورت، بازوها و پاها.
لرزش غیرقابل کنترل، ترشح زیاد بزاق، مشکلات بلع، مشکل در حفظ تعادل و راه رفتن.
انقباض عضلات، تنش و خشکی
تب شدید، گرفتگی عضلات، گیجی، تعریق، ضربان قلب سریع یا غیرمعمول، تنفس سریع
خستگی و بیهوش شدن ناگهانی
تشنج
رنگ پریدگی، کبود شدن و جاری شدن خون به راحتی از بدن، تب، گلودرد و نشانه ها و علایم سرماخوردگی
کاهش دید در شب، دید تونلی، چشمان خیس، افزایش حساسیت به نور
توهم و آشفتگی
تهوع و دردهای معده، جوش ها و التهابات پوستی، یرقان (زردی پوست و چشم ها)
promethazine
کاهش ادرار یا قطع آن
التهاب و درد مفاصل، تورم غدد، تب، درد عضلات، دردهای قفسه سینه، استفراغ، افکار و رفتارهای غیرمعمول
عوارض نامطلوب دیگری غیز از موارد ذکر شده نیز ممکن است در اثر مصرف داروی پرومتازین ایجاد شوند. در صورت مشاهده هرگونه علایم غیرمعمول و ناراحت کننده، با پزشک معالجتان تماس بگیرید.
هشدارها در مورد پرومتازین (Promethazine)
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی فنوتیازینها، رعایت موارد زیر توصیه می شود:
1 – اثرات بارز تسکین بخش این دارو ممکن است مصرف آن را در بعضی از بیماران سرپایی محدود سازد.
2 – در صورت تزریق وریدی دارو، سرعت آن نباید از mg/min25 تجاوز کند و غلظت آن نباید بیش از mg/ml25 باشد. به هنگام انفوزیون وریدی، دارو را باید در ورق آلومینیوم پیچیده و از نور محافظت کرد.
3 – پرومتازین و پتدین را می توان در یک سرنگ مخلوط کرد
نکات قابل توصیه :
1 ـ برای به حداقل رسانیدن تحریک گوارشی ، شکل خوراکی این دارو همراه با غذا، آب یا شیر مصرف شود.
2 ـ در صورت مصرف دارو برای پیشگیری از بیماری مسافرت باید حداقل 30 دقیقه یا ترجیحاً 2 ـ 1 ساعت قبل ازمسافرت مصرف شود.
3 ـ احتمال بروز خشکی دهان با مصرف این دارو وجود دارد.
4 ـ درمان با پرومتازین باید 2 ـ 1 هفته قبل از زایمان قطع شود تا از بروز یرقان وعلایم اکستراپیرامیدال در نوزاد جلوگیری شود
شرایط نگهداری :
– دور از دسترس کودکان نگهداری کنید .
– دارو را دور از نور و در دمای زیر 30 درجه سانتیگراد نگهداری و از یخ زدگی محافظت نمائید .
