زبان
زبان وسیله ارتباطی است که فقط انسان از آن استفاده می کند زبان یک پدیده ارتباطی و اجتماعی است که انسان از آن برای انتقال افکار و احساسات به دیگران استفاده می کند جنبه های مختلف زبان عبارتند از
نحو
صرف
آواشناسی
نحو ترتیب قرار گرفتن کلمات در جمله را نحو یا دستور زبان می گویند و صرف چگونگی ساختار داخلی کلمات را نشان می دهد و آوا شناسی تولید صداها و نحوه قرار گیری آنها در یک کلمه را نشان می دهد
سیستمهایی که در تولید آوا دخالت دارند به چهار دسته تقسیم می گردند
سیستم تنفسی
سیستم آوایی یا واک ساز
سیستم تشدید کننده
سیستم تولید کننده ( دهان و )
تشدید به دو صورت دهانی و خیشومی و یا ترکیبی از آن دو صورت می گیرد
اندامهایی که در تولید صوت و گفتار به صورت غیر مستقیم دخالت دارند عبارتند از
سیستم شنوایی
سیستم بینایی
سیستم اعصاب مرکزی
اولین و مهمترین عامل در کسب گفتا ر شنوایی است
در بیش از 99% افراد چه راست دست و چه چپ دست نیمکره چپ مسئول مهارتهای زبانی است
معنا شناسی در گفتار عبارتست از ارتباط بین صورت صوری گفتار ( آوا ها ) و مفهوم پدیده
رشد زبان به سه دوره قبل از مدرسه – سن مدرسه – و بعد از مدرسه یا بزرگسالی تقسیم بندی می شود
رشد طبیعی گفتار و زبان
در 2-3 ماهگی مرحله قان و قون اولیه می باشد صداسازی با همخوان های عقب دهان ک – گ – ق – و واکهای وسطی دهان صورت می گیرد
در 4-6 ماهگی قان و قون آهنگین ایجاد می شود کودکان ناشنوا در این مرحله متوقف می شوند
در 6-10 ماهگی مرحله انعکاس یا اکو لیلیا در کودک شروع می شود
در 11-14 ماهگی شروع گفتن اولین کلمات بامعنا در کودک می باشد لازم به ذکر است که مراحل بالا به صورت تقریبی می باشد و دخترها در طی این مراحل نسبت به پسرها جلوتر می باشند
عوامل موثر در رشد طبیعی مهارتهای زبانی – کلامی
ساختمان طبیعی اندام گویایی
هوش طبیعی
شنوایی طبیعی
سیستم اعصاب مرکزی و محیطی طبیعی
سلامت عاطفی و روانی
وجود محیط مناسب گفتاری
اختلال در تولید
اشکال در نحوه تولید آوا ها را اختلال تولید می گویند که به دو دسته زیر تقسیم می شوند
اختلالات ناشی از ضایعات عصبی – عضلانی که در نتیجه صدمه به سیستم دستگاه اعصاب مرکزی ایجاد می شود و به آن دیزآرتریا می گویند
اختلالاتی که ناشی از صدمه به سیستم اعصاب مرکزی نیستند
اختلالات عصبی که باعث صدمه به سیستم حرکتی در دوران جنینی – تولد و یا تا قبل از سن 3 سالگی می شود عارضه فلج مغزی و بعد از سن 3 سالگی آن را
Brain damage می گویند
در ارزیابی اختلالات تولیدی تست هوش – تست شنوایی – تست اندام گویایی – تست رشد زبان و گفتار – تست تولید آواها در نظر گرفته می شود
روشهای درمانی اختلالات تولید ی
تربیت شنوایی
جایگاه صدا
روش کلیدی
روش حسی حرکتی
ویژگیهای یک صوت طبیعی
ارتفاع ( زیر و بمی ) متناسب با سن و همسالان
بلندی مناسب
کیفیت صدای طبیعی
تشدید صدای طبیعی
شایعترین علت اختلالات تشدیدی شکاف کام و بارزترین علامت شکاف کام زبان کوچک دو شاخه است
اختلالات تشدید عبارتند از
تشدید بیش از حد خیشومی
تشدید کمتر از حد خیشومی
آمیخته که بیشتر در فلپ حلقی دیده می شود
علل اختلالات گفتاری متنوع هستند که می توان از آن جمله به
عقب ماندگی ذهنی
اختلالات شنوایی
صدمات مختلف مغزی
عوامل روحی – روانی
عوامل محیطی اشاره کرد
